Sądy odmawiają przyjmowania dowodów cyfrowych: Rzecznik Praw Obywatelskich wzywa do zmiany

Na biurko Rzecznika Praw Obywatelskich (RPO) trafiają skargi związane z niechęcią sądów do przyjmowania dowodów cyfrowych, które prezentowane są na innych nośnikach niż dyski CD/DVD. Problem ten dotyczy zwłaszcza nagrań z kamer samochodowych. Wobec tego, RPO podejmuje działania, mające na celu rozstrzygnięcie tej kwestii.

Sądy wyraźnie wykazują preferencje dla płyty CD/DVD jako nośnika dowodowego, co jest jednak sprzeczne z obowiązującym prawem. Takie stanowisko sądów wynika najprawdopodobniej z obaw dotyczących autentyczności i integralności informacji zawartych na innych nośnikach. RPO dąży do wprowadzenia systemowych rozwiązań, które przekonają sądy do akceptacji dowodów w formie filmów zgromadzonych na różnych nośnikach, a nie tylko na płytach CD/DVD. W tym celu, Rzecznik zwrócił się do ministra z prośbą o podjęcie działań legislacyjnych.

Chociaż w 2024 roku może wydawać się absurdalne, że sądy akceptują dowody tylko w formie nagrań na płytach CD/DVD, do odtwarzania których wielu z nas nie posiada już odpowiednich urządzeń, to jednak ma to swoje uzasadnienie. Sądy obawiają się bowiem o autentyczność i integralność informacji zawartych na innych nośnikach.

Nie da się jednak ukryć, że taka postawa sądów stanowi dość poważne utrudnienie w dobie kiedy używamy kart pamięci, nośników USB, e-maili czy stron internetowych umożliwiających transfer danych. Co ciekawe, obecne przepisy nie określają żadnych formalnych ograniczeń odnośnie typu dopuszczalnego nośnika na materiał dowodowy dla sądu. Tymczasem sądy często informują strony procesowe, że nagrania mogą być załączone do akt sprawy jedynie na płycie CD/DVD, co jest sprzeczne z prawem. Jedyne uzasadnienie takiego stanowiska wynika z chęci minimalizowania ryzyka, że pliki zostaną bezprawnie zmodyfikowane.

RPO wskazuje, że dowody w formie analogowej (np. kaseta magnetofonowa) były trudniejsze do manipulacji, a więc bezpieczniejsze. Jednak dziś standardem jest zapis cyfrowy, który wymaga specjalistycznego procesu zabezpieczania dowodów elektronicznych. Proces ten obejmuje użycie urządzeń blokujących zapis, narzędzi programistycznych i precyzyjne dokumentowanie każdego etapu procedury, a także obliczanie sumy kontrolnej zabezpieczonych danych za pomocą odpowiedniego algorytmu. Celem tych działań jest zapewnienie, że dowód nie zostanie uszkodzony lub zmieniony. Jednak proces ten jest skomplikowany i łatwo o błędy, które mogą skutkować uznaniem dowodów za wadliwe, a tym samym wykluczenie ich z materiału dowodowego.